“Ηταν η μέρα που γύριζα στη Μυτιλήνη από τα κάτεργα της Ανατολής. Η αποβάθρα ήταν γεμάτη κόσμο. Όλοι ήθελαν να μου σφίξουν το χέρι, να μου μιλήσουν, να με ρωτήσουν για τους δικούς τους, που είχαν μείνει στην απέναντι αιολική γη…”
Τότε τον πλησίασε ένας άγνωστος άνθρωπος, ο Μυριβήλης! Του έσφιξε το χέρι και τον ρώτησε:
Δίσταζα, δεν ήθελα να γράψω, δεν μπορούσα να γράψω.-Τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα;-Να ξεχάσω! είπα απλά.-Πρέπει να τα γράψεις όλα.-Όλα! ρώτησα με αγωνία.-Όλα.
-Άκου, μου λέει ο φίλος μου. Είμαι κι εγώ λίγο συγγραφέας. Δημοσιεύω ένα δικό μου μυθιστόρημα στην “Καμπάνα”. Είναι μια καλή εφημερίδα. Όταν τελειώσω το δικό μου, κοίτα να έχεις έτοιμο το δικό σου… Η “Ζωή εν τάφω” τέλειωσε σε μερικές εβδομάδες. Ο Μυριβήλης διάβαζε τα χειρόγραφά μου και κινούσε το κεφάλι. “Καλά πας”, μου ‘λεγε. “Γράφε”...
Ετσι άρχισαν όλα. Ο Ηλίας Βενέζης μόλις έχει γυρίσει στη Μυτιλήνη, ύστερα από την αιχμαλωσία του από τους νικητές Τούρκους στα κάτεργα της Ανατολής, και περιγράφει σε μια συνέντευξή του («Απογευματινή», 5.6.1969) πώς ο Μυριβήλης τον έπεισε να αρχίσει να γράφει τα δεινά του. Από αυτές τις προσωπικές μαρτυρίες προέκυψε η άτυπη τριλογία Αιολική Γη, Το Νο 31328, Γαλήνη, η οποία εκφράζει και τις τρεις περιόδους των περιπετειών των Ελλήνων της αιολικής γης, πριν, κατά και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το Νούμερο 31328 είναι
η ίδια η ταυτότητα του συγγραφέα· ὁ Βενέζης έζησε το βιβλίο του πριν το γράψει. Ήταν δεκαοχτώ χρονώ το 1922, όταν κορυφώθηκε ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος που έριξε στη φωτιά και πλημμύρισε στο αίμα την Ανατολή. Οί Έλληνες έχασαν τις μικρασιατικές τους εστίες και οι ελληνικοί πληθυσμοί σύρθηκαν απ' τους Τούρκους στα ενδότερα για ν' αποτελέσουν τα «εργατικά τάγματα». Επάθαμε κ' εμείς τα ίδια, γι' αυτό, όσο προχωρούμε στο διάβασμα του βιβλίου, τόσο μας κυριεύει ολοένα η αγωνία και δε μας αφήνει πια. Ε λοιπόν, αλήθεια, «Το Νούμερο 31328» είναι πραγματικά το «Βιβλίο του πόνου», αυτό που ο συγγραφέας το λέει ο ίδιος το «Βιβλίο της σκλαβιάς». Είναι όμως, επίσης, και ο ύμνος της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Ανάμεσα σ' αυτούς τους ανθρώπους, που η ίδια άδικη μοίρα τους έδεσε στην αλυσίδα των σκλάβων, γεννιέται, και όσο πάει ολοένα μεγαλώνει, ένα αίσθημα βαθύ: αυτό που ενώνει τα πλάσματα στη δυστυχία και δημιουργεί ανάμεσά τους το πνεύμα της θυσίας. Κι αυτό βάσταξε δεκατέσσερις μήνες για τον Βενέζη και τους συντρόφους του, ώσπου ήρθε η ώρα της λύτρωσης. Δεκατέσσερις μήνες εξαντλητική κούραση, πείνα, δίψα, ζέστη αβάσταχτη, σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια και στερήσεις.
Η αρχή του βιβλίου, η λαχανιασμένη πορεία των σκλάβων, αντρών και γυναικών, είναι όραμα Δαντικό. Είναι ένα υπόδειγμα αφήγησης, που συγκινεί με τη λιτότητα και την ακρίβεια της λεπτομέρειας, την έλλειψη κάθε περιττού σχολίου, κάθε μίσους, κάθε δημηγορίας. Οι δήμιοι και τα θύματα παρουσιάζονται, μέσα απ' τις πράξεις και τις σκέψεις τους, χωρίς οργή και χωρίς προκατάληψη. Μόλις μπορούμε να υποψιαστούμε ότι ο συγγραφέας μιλάει για πράματα που τα έζησε ο ίδιος, και ότι πρόκειται γι' αυτόν τον ίδιο και για τους συντρόφους του της αιχμαλωσίας όταν μας περιγράφει τον πόνο, την απόγνωση και την ελπίδα τους. «Το Νούμερο 31328» δεν είναι απλώς η μαρτυρία ενός ιστορικού γεγονότος ή η περιγραφή ενόςπολεμικού επεισοδίου. Είναι η μαρτυρία μιας ώρας του ανθρώπου, η μαρτυρία όλου του θάρρους, της ευψυχίας, της σωματικής και ηθικής καρτερίας, της αγάπης για τη ζωή, προ πάντων όμως τηςαλληλεγγύης των ανθρώπων που βρέθηκαν σ' αυτή τη «θεωρία» του πόνου. Και απ' όλη αυτή τη δυστυχία αναδίνεται ένα αίσθημα μεγαλείου, που δίνει στο έργο του Βενέζη τον συγκλονιστικό του χαρακτήρα.
Το βιβλίο τούτο είναι γραμμένο με αίμα. Ένας κριτικός του σημείωνε κάποτε για το υφός του: «Έχει κάτι απ' τη φονική λαμπρότητα των πολεμικών όπλων, τη φονική λαμπρότητα του αδυσώπητου φωτός». Αλλά εγώ δε μιλώ για το ύφος. Λέω για την καυτή ύλη, για τη σάρκα που στάζει το αίμα της και πλημμυρίζει τις σελίδες του. Για την ανθρώπινη καρδιά που σπαράζει, όχι για την ψυχή. Εδώ μέσα δεν υπάρχει ψυχή, δεν υπάρχει περιθώριο για ταξίδι σε χώρους της μεταφυσικής. Όταν καίγεται έτσι που καίγεται εδώ, με πυρωμένο σίδερο η σάρκα, παντοδύναμη θεότητα υψώνεται αυτή, κι όλα τ' άλλα σωπαίνουν. Έχουν να λένε πως κανένας πόνος δεν μπορεί να είναι ισοδύναμος με τον ηθικό πόνο. Αυτά τα λένε οι σοφοί και τα βιβλία. Όμως, αν βγεις στα τρίστρατα και ρωτήσεις τους μάρτυρες, αυτούς που τα κορμιά τους βασανίστηκαν ενώ πάνω τους σαλάγιζε ο θάνατος —και είναι τόσο εύκολο να τους βρεις, η εποχή μας φρόντισε και γέμισε τον κόσμο— αν τους ρωτήσεις, θα μάθεις πως τίποτα, τίποτα δεν υπάρχει πιο βαθύ και πιο ιερό από ένα σώμα που βασανίζεται. Το βιβλίο τούτο είναι ένα αφιέρωμα σ' αυτό τον πόνο...
Μπορείτε να το "κατεβάσετε" και να το διαβάσετε στον υπολογιστή σας (μορφή pdf) εδώ --> https://1oholargou.files.wordpress.com/2012/08/13078091-31328.pdf
Πληροφορίες ἀπὸ:
Ἠλίας Βενέζης «Τὸ νούμερο 31328», ἀπὸ τὰ προλογιζόμενα
logomnimon.wordpress.com
tovima.gr
Εἰκόνα ἀπὸ latrincheradelalaboral.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου