Ἔθνη: κοινότητες κοινῆς μνήμης...

   Τὰ Ἔθνη εἶναι κοινότητες κοινῆς μνήμης καὶ τὰ Ἔθνη ἀφανίζονται, ὅταν ἀφανίσουν τὴ μνήμη τους...

   Ἀναφέρει ὁ κύριος Μέρντζος γιὰ τοὺς Βαλκανικοὺς Πολέμους: 

Κερύνειος ἔλαφος...

   Τὸ ἐλάφι τῆς Κερύνειας τὸ εἶχε χαρίσει στὴ θεὰ Ἄρτεµη ἡ Ταϋγέτη, κόρη τοῦ Ἄτλαντος καὶ µητέρα τοῦ Λακεδαίµονος, πρώτου βασιλέα τῆς Σπάρτης. Ἦταν τὸ ὀµορφότερο τοῦ κόσµου μὲ χρυσὰ κέρατα καὶ χάλκινες ὁπλές. Ἦταν ἀκούραστο στὸ τρέξιµο καὶ δὲν ἄφηνε κανέναν νὰ τὸ πιάσῃ. Τὸ καταφύγιό του βρισκόταν στὸ ὄρος Κερύνεια, ἢ στὴν Οἰνόη στὸ ναὸ τῆς Ἀρτέμιδος. 

Ἐν Σπάρτη...

   Ὁ Κλεομένης ἦταν βασιλιὰς τῆς Σπάρτης ἀπὸ τὸ 235 π.Χ. μέχρι τὸ 222 π.Χ. Ἔκανε πολλὲς μεταρρυθμίσεις προσπαθῶντας νὰ ξανακάνῃ τὴν Σπάρτη μεγάλη δύναμη στὴν Ἑλλάδα. Ἀναμόρφωσε τὰ συσσίτια καὶ τὸν στρατό, μοίρασε γῆ σὲ ἀκτήμονες Σπαρτιᾶτες καὶ ἐπανέφερε τὸν αὐστηρὸ τρόπο ζωῆς τῶν νέων.

Τὸ Θέατρο τοῦ Διονύσου Ἐλευθερέως...

A Reconstructed Theatre Of Dionysus, Athens Greece, Ken Welsh, 1880. © Wal-Mart Stores, Inc.

Φανταστική αναπαράσταση του Θεάτρου του Διονύσου στην Αθήνα.

   Τὰ κατάλοιπα τοῦ θεάτρου τοῦ Διονύσου Ἐλευθερέως, σὲ ἄμεση χωρικὴ καὶ συμβολικὴ σχέση μὲ τὸ ὁμώνυμο ἱερό, δεσπόζουν στὸ ἀνατολικό τμῆμα τῆς νότιας πλαγιᾶς τῆς Ἀκροπόλεως.

Ὁ χῶρος αὐτὸς ἔχει συνδεθεῖ μὲ τὴ γένεση καὶ ἐξέλιξη ἑνὸς ἀπὸ τὰ κορυφαῖα ἐπιτεύγματα τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, δῆλα δὴ τοῦ δράματος καὶ τῆς συλλήψεως τοῦ θεάτρου ὡς καλλιτεχνικῆς καὶ ἀρχιτεκτονικῆς δημιουργίας. Ἐδῶ πρωτοδιδάχτηκαν τὰ κορυφαῖα ἔργα τῶν μεγάλων κλασικῶν δραματικῶν ποιητῶν, Αἰσχύλου, Σοφοκλέους, Εὐριπίδου, Ἀριστοφάνους καὶ Μενάνδρου, τὰ ὁποῖα ὄχι μόνο παίδευσαν πολύπλευρα τὸ ἀθηναϊκὸ κοινὸ καὶ συνέβαλαν καθοριστικὰ στὸν συνεχῆ ἐπαναπροσδιορισμὸ τῆς ταυτότητας τοῦ ἀθηναίου πολίτου ὡς μέλους τοῦ δημοκρατικοῦ πολιτεύματος, ἀλλὰ ἔως σήμερα συνιστοῦν πνευματικὴ παρακαταθήκη γιὰ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα. 

Ὁ συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας...

    Ὁ Νίκος Σκαλκώτας γεννήθηκε στὴ Χαλκίδα στὶς 8 Μαρτίου 1904 καὶ πέθανε στὶς 19 Σεπτεμβρίου 1949, νύχτα Κυριακῆς πρὸς Δευτέρα μέσα στὸ χειρουργεῖο ἑνὸς ἀθηναϊκοῦ νοσοκομείου. 

   Καταγόταν ἀπὸ τὴν Τῆνο καὶ προερχόταν ἀπὸ οἰκογένεια μουσικῶν. Τὸ 1910 ἡ οἰκογένειά του μετακόμισε στὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ τοῦ προσφέρῃ τὴν εὐκαιρία πληρέστερης μουσικῆς μορφώσεως. Γράφτηκε στὸ Ὠδεῖο Ἀθηνῶν καὶ τὸ 1918 ἀποφοίτησε μὲ τὴν ἀνώτατη διάκριση («Χρυσὸ Μετάλλιο») γιὰ τὴν ἐρμηνεία του στὸ «Κοντσέρτο γιὰ βιολὶ» τοῦ Μπετόβεν.

Γιαννούλης Χαλεπᾶς...

Κοιμωμένη (1877)

Γιαννούλης Χαλεπᾶς (14 Αὐγούστου 1851, Πάνορμος Τήνου - 15 Σεπτεμβρίου 1938, Ἀθήνα)

Βούλα Παπαϊωάννου (1898-1990)

Πορτρέτο κοριτσιού. Αθήνα, 1945

   Η Βούλα Παπαϊωάννου (1898-1990) ήταν μια προικισμένη φωτογράφος με σπάνια χαρίσματα και αισθητική καλλιέργεια, που έκαμε από κάθε έννοια εθνική φωτογραφία. Ξεχώριζε απ’ τους γνωστούς φωτογράφους του καιρού της τόσο για την καθαρότητα της δουλειάς της όσο και για την προσπάθεια τολμηρότερων αναζητήσεων στη φωτογραφική έκφραση και την τεχνική πρακτική. Είναι απ’ τους λίγους που έκαμαν ποίηση με τη φωτογραφία και η μόνη απ’ τους παλιούς φωτογράφους που άφησε έργο κοινωνικού προβληματισμού με διεισδυτική ματιά, καλοσύνη και ποιότητα ανθρωπιάς.

Στράτης Μυριβήλης (1892-1969)

Στράτης Μυριβήλης, 30 Ἰουνίου 1892 - 19 Ἰουλίου 1969

   Ὁ Στράτης Μυριβήλης, ψευδώνυμο τοῦ Εὐστράτιου Σταματόπουλου, ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς κυριότερους ἐκπροσώπους τῆς γενιᾶς τοῦ '30, ἀντιμιλιταριστὴς πατριώτης καὶ λυρικὸς πεζογράφος. Ἦταν ἕνας «ἀδιάλλακτος τῆς λογοτεχνίας» σὲ συνεχῆ ἀναζήτηση τῆς ἑλληνικότητας. 

Δίας καὶ Ἀντιόπη, Sir Anthony van Dyck...

Δίας καὶ Ἀντιόπη (Jupiter and Antiope), Sir Anthony van Dyck

   Ἡ Ἀντιόπη ἦταν θυγατέρα τοῦ ποτάμιου θεοῦ Ἀσωποῦ κατὰ τὴν Ὀδύσσεια (λ 260) ἢ, σύμφωνα μὲ ἄλλους μύθους, τοῦ βασιλέα τῆς Θήβας Νυκτέως καὶ τῆς Πολυξοῦς (Ἀπολλόδ. Γ 10,1, Εὐστάθ. 1682, 43).

   Ὁ Ὀλύμπιος Θεὸς Δίας, ἐρωτεύθηκε τὴν Ἀντιόπη ὅταν κάποτε τὴν ἀντίκρυσε νὰ κοιμᾶται καὶ γιὰ νὰ τὴν κατακτήσῃ, μεταμορφώθηκε σὲ Σάτυρο. 

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ, του Α. Καρκαβίτσα (απόσπασμα)

   Σηκώθηκαν μονόγνωμοι και πήγαν κοντά στον καθηγητή να ιδούνε στο χερόγραφο. Ο Αριστόδημος δεν κινήθηκε από τη θέση του. Είχε μιαν ευαισθησία παράξενη. Όταν άκουε τους σοφούς να θαυμάζουνε τα βιβλία των προγόνων του, γινότανε σαν ζύμη. Κάθε λόγος τους, λες και ήτανε μορφίνη, του σκότιζε το λογικό, του σκλάβωνε τη θέληση. Ήθελε κ' εκείνος να παρακαλέση, ήταν ανυπόμονος ν' ακούση το νέο θησαυρό που ανακάλυψε ο καθηγητής. Μα δεν είχε δύναμη να βγάλη άχνα. Μόνον η κιτρινάδα που έβαφε το πρόσωπό του και το χάλπωμα των ματιών του φανέρωναν τη μεγάλη του συγκίνηση.

Ὁ Ναὸς τῆς Ὁμονοίας...

   Ὁ Ἀκράγας εἶναι πόλη στὴ νότια ἀκτὴ τῆς Σικελίας καὶ ἰδρύθηκε γύρω στὸ 582-580 π.Χ. ἀπὸ ἀρχαίους Ἕλληνες ἀποίκους τῆς Γέλας (κατὰ τὸν Θουκυδίδη) ἢ Ροδίους (κατὰ τὸν Πολύβιο)

   Στὸν Ἀκράγαντα (Ἀγκριτζέντο), κτίστηκε τὸν 5ο αἰ. π.Χ. ὁ τεραστίων διαστάσεων δωρικὸς ναὸς τῆς Ὁμονοίας (39x17μ.). Στὰ νεότερα χρόνια μετατράπηκε σὲ καθολικὴ ἐκκλησία καὶ διατήρησε αὐτὸν τὸν χαρακτῆρα ἔως τὸ τέλος τοῦ 18ου αἰ.. 

   Ὁ σοφὸς Ἐμπεδοκλῆς, γέννημα θρέμμα τῆς πόλεως, συνήθιζε νὰ λέῃ γιὰ τοὺς συμπολίτες του ὅτι ζοῦσαν σὰν νὰ ἦταν νὰ πεθάνουν τὴν ἄλλη μέρα καὶ ἔχτιζαν σὰν νὰ ἦταν νὰ ζήσουν γιὰ πάντα. Τὰ ἐξαίσια δείγματα τῆς ἑλληνικῆς ἀρχιτεκτονικῆς εἶναι τόσο πολλά, ὥστε δικαίως ἀποκαλεῖται ἡ περιοχὴ τοῦ Ἀκράγαντα «Κοιλάδα τῶν Ἑλληνικῶν Ναῶν».

   Στὸν προαύλιο χῶρο τοῦ Ναοῦ τῆς Ὁμονοίας ἕνας Πολωνὸς γλύπτης ἔκανε παλαιότερα μία μεγάλη ἔκθεση καὶ ἔχει ἀφήσει ὡς δῶρο ἕνα τεράστιο ἄγαλμα ἀπὸ ὀρείχαλκο, ποὺ παριστάνει τὴν πτώση τοῦ Ικάρου…

Χλόη

Νύμφες καὶ Σάτυρος, 1873

«Νύμφες καὶ Σάτυρος» 1873. William Adolphe Bouguereau

   Ὁ William Adolphe Bouguereau (1825 –1905) ἦταν καταξιωμένος Γάλλος ἀκαδημαϊκὸς ζωγράφος τοῦ 19ου αἰῶνος. Ἐξύμνησε τὸ γυναικεῖο γυμνὸ σῶμα μὲ τεχνικὴ ἀρτιότητα, χρησιμοποιῶντας ὡς πρόσχημα μία καλυμμένη μυθολογικὴ θεματολογία.

   Τὰ ἔργα τῶν ἀκαδημαϊκῶν ζωγράφων, ἀνταποκρίνονταν στὶς ἀπαιτήσεις τοῦ κοινοῦ τῆς ἐποχῆς τους καὶ συνδύαζαν, τὴν ἐρωτικὴ διέγερση μὲ τὴν εὐπρέπεια. Ὁ Μπουγκερῶ ἦταν ὁ καλλιτέχνης ποὺ ἔκφρασε περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλον τὴ φιληδονία τοῦ 19ου αἰῶνος. Ὁ πίνακάς του «Νύμφες καὶ Σάτυρος» (1873) ἀποτελεῖ χαρακτηριστικὸ δεῖγμα τοῦ ὕφους του.Στὸ ἔργο αὐτὸ, μιὰ παρέα ἀπὸ νύμφες αἰφνιδιάζονται ἀπὸ ἕναν σάτυρο, ἐνῷ λούζονται σὲ μιὰ ἀπομονωμένη λιμνούλα. Ὁρισμένες ἀπὸ τὶς νύμφες καταφεύγουν στὶς σκιὲς στὰ δεξιά. Ἄλλες, περισσότερο γενναῖες, τιμωροῦν παιχνιδιάρικα τὸ δράστη ρίχνοντάς τον στὸ κρύο νερό...