Πάνας καὶ Ψυχή...

 Πάνας καὶ Ψυχή, Pan and Psyche, c.1872-1874

Ὁ Sir Edward Coley Burne – Jones, (1833 –1898) ἦταν κορυφαῖος Ἂγγλος ζωγράφος, σχεδιαστὴς καὶ πρωτοπόρος τοῦ βιομηχανικοῦ σχεδίου στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα.
Φοίτησε ἀρχικὰ στὴ Σχολὴ Τεχνῶν τῆς γενέτειρᾶς του Μπέρμιγχαμ (1848 – 1852) καὶ συνέχισε σπουδὲς θεολογίας στὸ Κολέγιο Ἒξετερ (Exeter) τῆς Ὀξφόρδης, ἀλλὰ τὶς ἐγκατέλειψε, χωρίς νὰ λάβῃ πτυχίο.
Τὸ 1856, ὁ Burne – Jones ἀρραβωνιάζεται τὴν Georgiana “Georgie” MacDonald, (1840 – 1920), τὴν ὁποία παντρεύτηκε τὸ 1860 καὶ μὲ τὴν ὁποία ἀπέκτησε δύο παιδιά. Στὴ δεκαετία τοῦ 1870, δημιούργησε φλογερὴ ἐρωτικὴ σχέση μὲ τὸ ὂμορφο μοντέλο του ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὴν Μαρία Ζαμπᾶκο (Maria Zambaco, 1843 – 1914), τὴν ὁποία φιλοτέχνησε σὲ πίνακά του μὲ τὸν τίτλο «Πορτραῖτο τῆς Μαρίας Ζαμπάκο» (1870).

Maria Zambaco, 1870

Nelly's φωτογραφίες

   Σέ μία ἐποχή πού χαρακτηρίζεται ἀπό συντηρητισμό, στήν Ἀθήνα τοῦ 1929, ἡ φωτογράφος Ἔλλη Σουγιουλτζόγλου – Σεραϊδάρη ἀπό τό Ἀϊδίνι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, προκαλεῖ σκάνδαλο μέ τίς φωτογραφίες της. Ἡ φωτογράφος, γνωστότερη μέ τήν ἀγγλική ὑπογραφή τῶν ἔργων της, Nelly's, άποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα στον καλλιτεχνικό χώρο καί ἰδιαίτερα σέ αὐτόν τῆς φωτογραφίας. Ἡ θεματογραφία της ὑπῆρξε ἰδιαίτερα ἑλληνοκεντρική καί τά ἔργα της ἀποτύπωσαν ἀρχαῖα ἑλληνικά μνημεῖα καί ἀγάλματα, τήν Ἀθήνα τοῦ Μεσοπολέμου καί τήν ἑλληνική οἱκογένεια.

Τά ἔργα της ὅπως τά γυμνά στήν Ἀκρόπολη καί οἱ ἀπεικονίσεις ἀρχαίων ἑλληνικῶν ἀγαλμάτων σέ συνδυασμό μέ σύγχρονους ἀνθρώπους, ἐξυμνεῖ τόν ἑλληνισμό καί παράλληλα ἀποδυκνύει τή διαχρονικότητα τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ ἰδεώδους.

«Διαμαρτύρομαι ἐν ὁνόματι τῶν Ὁλυμπίων θεῶν, οἱ ὁποῖοι, ὡς γνωστόν, ὄχι μόνο ἐπερπατοῦσαν γυμνοί, ἀρσενικοί καί θηλυκοί, ἀλλά καί θεόγυμνοι ἐλατρεύοντο στούς ναούς των ...»

   Αὐτά τά λόγια τοῦ Παύλου Νιρβάνα γραμμένα στή στήλη τοῦ Ἐλεύθερου Βήματος τό Μάιο τοῦ 1929, ἦταν ἡ μοναδική ὑπεράσπιση τῆς νέας φωτογράφου Nelly's, πού τόλμησε τό 1927 νά φωτογραφήσῃ γυμνή στὸν Παρθενώνα τή Mona Paeva, πρώτη μπαλαρίνα τῆς ὄπερας Comique, «βεβηλώνοντας» ἔτσι τόν Ἱερό Βράχο.

   Τά γυμνά τῆς Nelly's, πέρα άπό τήν φωτογραφική ἀρτιότητα στήν τεχνική τους, διακρίνονται ἀπό μία ἐσωτερικότητα πού ἀναδεικνύει δίπλα στήν γλυπτικότητα τῶν ἀρχαίων γραμμῶν καί στήν πλαστικότητα τοῦ φωτός, ὅλη τήν πνευματικότητα τοῦ ἀρχαίου κλασικοῦ ἰδεώδους, ὅπως έκφράζεται μέσα ἀπό τό γυμνό σῶμα.

   Οἱ φωτογραφίες τῆς Nikolska, "ντυμένης" αἰσθησιακά μέ άραχνοΰφαντα πέπλα "πρός ἀποφυγήν πάσης παρεξηγήσεως", ὄχι μόνο συγκαταλέγονται στίς καλύτερες τῆς ἐποχῆς διεθνῶς, ἀλλά συνετέλεσαν καί στή διαμόρφωση ἑνός αἰσθητικοῦ κριτηρίου στήν Ἑλλάδα, πού ἀφορᾶ τήν ἀναπαράσταση τοῦ γυναικείου σώματος.

Τό γυναικεῖο σῶμα, ἔτσι ὅπως τό ἀποτύπωσε ἡ Nelly's, ἀπαλλαγμένο ἀπό κάθε ἔννοια σεξουαλικῆς πρόκλησης, διατηρῇ ἕναν ἐρωτισμό πού ἐμπλέκεται καί συμπληρώνει τό αἰσθητικά ἰδεῶδες, ἐνῶ ταυτόχρονα παραπέμπει στίς ἰδεαλιστικές ἀπεικονίσεις τῆς ποιητικῆς τῆς ἑλληνικῆς μυθολογίας.

   Ἔτσι, «Τά Γυμνά τῆς Ἀκροπόπεως» ἀλλάζουν τήν ἀντίληψη γιά τήν ἐμφάνιση καί τήν ἀντιμετώπιση τοῦ γυμνοῦ σώματος. Σχεδόν παράλληλα, μεγάλοι Ἕλληνες ζωγράφοι τῆς δεκαετίας του ’30 ἀπεικονίζουν στά ἔργα τους γυμνά, σέ φυσικό χῶρο…

Πηγές

pathofentropy.blogspot.com
angelaspinkyworld.blogspot.com
www.dpgr.gr
www.artopos.org

Ἀμαρτίαι γονέων...

 

Φωτιὰ καὶ θάνατος στὸ πέρασμά τους
Καὶ ὁ φόβος ξύπναγε βαθὺς
καὶ ἀνταριασμένος
καὶ ἀνασκάλευε τὰ σωθικά...

Ἡ ἐμμονὴ ἑνὸς λαοῦ νὰ σπέρνῃ τὸν ὂλεθρο... ἐξελίχθηκε στὴν κατάρα τῆς Εὐρώπης.

Ἲσως δὲν διδάσκονται σωστά τὴν ἱστορία τους, ἢ ἲσως νὰ ἐστιάζονται μονάχα στὶς "τύψεις" τους πρὸς τοὺς Ἐβραίους.

Ἐμεῖς ποὺ σταθήκαμε μαχόμενοι ἀπέναντί τους εἰσπράττουμε διαφορετικὴ ἀντιμετώπιση· ζήλια, φθόνο, κρυφὸ θαυμασμό, ἀναθεματισμό, πίκρα, ἒκπληξη... καὶ πόσα ἀκόμα θὰ μποροῦσα νὰ συμπληρώσῳ!

Τὸ σίγουρο εἶναι ὃτι θεωρούμαστε ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν διακοπὴ τῆς ἐπέλασής τους στὴν Εὐρώπη...  

Διὰ στὸματος μάλιστα τοῦ ἲδιου τοῦ Χίτλερ, θεωρούμαστε οἱ πιὸ ἀξιόλογοι ἀντίπαλοί τους:

Χάριν τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας πρέπει νὰ ἐπιβεβαιώσῳ ὃτι μόνον οἱ Ἓλληνες, ἀπ’ ὃλους τοὺς ἀντιπάλους ποὺ μᾶς ἀντιμετώπισαν, πολέμησαν μὲ τὸ μεγαλύτερο θάρρος καὶ περισσότερο ἀψήφισαν τὸ θάνατο. Adolph Hitler

Χλόη

Ὁ Delacroix & ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση...

«Ἑλλάδα στὰ ἐρείπια τοῦ Μεσολογγίου», Ferdinand Victor Eugène Delacroix

   Ὁ 19ος αἰὼνας ἦταν γιὰ τὴν Ἑλλάδα ἡ σημαντικότερη περίοδος τῆς νεότερης ἱστορίας της. Ἦταν ὁ αἰώνας τῆς Ἀπελευθέρωσης καὶ τῆς ἀνοικοδόμησης τοῦ νεοσύστατου Ἑλληνικοῦ Κράτους.

Τὰ μεγάλα ἱστορικὰ γεγονότα ἀποτέλεσαν τὸ ἀντικείμενο οχι μόνο τῶν εἰδικῶν, ἀλλὰ καὶ τῆς Τέχνης, ποὺ μὲ τὸν δικό της μοναδικὸ τρόπο «ἐρμήνευσε» τὶς σημαντικότερες στιγμὲς τῆς νεοελληνικῆς ἱστορίας.

Γιὰ τὴν Πατρίδα...

« Ὅταν λοιπὸν ἡ ἡλικιωμένη γυναίκα σηκώθηκε 

καὶ φορτώθηκε μία τεράστια κασόνα, 

ἐγὼ τὴν εἶδα ν’ ἀνεβαίνῃ, ν΄ ἀνεβαίνῃ, 

νὰ ψηλώνῃ, νὰ ψηλώνῃ 

 καὶ νὰ περνᾶ τὶς κορυφὲς τοῦ Βελουχιοῦ. 

Ἂχ, αὐτὴ ἡ γυναίκα μοῦ ἄνοιξε τὸ δρόμο. 

Ἀπὸ κείνη τὴ στιγμή εἶπα, 

θὰ φωτογραφίζῃς Μελετζῆ, 

αὐτὴν τὴν λεβεντιά. 

Καὶ ἀπὸ τότε ἄρχισα νὰ σκέφτομαι πῶς 

θὰ φωτογραφίζῳ ἀνθρώπους. 

 Ποὺ νὰ εἶναι πραγματικοὶ λεβέντες.» 

Φωτογραφία καὶ κείμενο, Σπῦρος Μελετζῆς,  «Μέ τούς ἀντᾶρτες στά βουνά»...

Ἀνδρομέδα - Gustave Doré, 1869

Andromeda - Gustave Doré, 1869

   Ἡ Ἀνδρομέδα ἦταν κόρη τοῦ Κηφέα καὶ τῆς Κασσιόπης, βασιλέων τῆς Αἰθιοπίας. Ἡ μητέρα τῆς Κασσιόπης, καυχήθηκε ὅτι ἡ κόρη της ἦταν πιὸ ὄμορφη ἀπὸ τὶς Νηρηϊδες, γεγονὸς ποὺ προκάλεσε τὴν ὀργὴ τοῦ Ποσειδῶνα, ὁ ὁποῖος ἔριξε λιμὸ στὴ χώρα καὶ ἔστειλε ἕνα θαλάσσιο κτῆνος ποὺ κατέτρωγε τὸ λαὸ. Σύμφωνα μὲ χρησμὸ τοῦ μαντείου τοῦ Ἄμμωνα ἡ σωτηρία θὰ ἐρχόταν μόνο ἄν ὁ βασιλιάς παρέδιδε τὴν κόρη του, Ἀνδρομέδα,  στὸ κτῆνος. Ἔτσι ἡ Ἀνδρομέδα βρέθηκε δεμένη στὸ βράχο, στὸ ἔλεος τοῦ κτήνους. Ὁ Περσέας ὁ ὁποῖος ἐπέστρεφε ἀπὸ τὴ σφαγὴ τῆς Γοργοῦς, σκότωσε τὸ κτῆνος, τὴν ἐλευθέρωσε καὶ τὴν παντρεύτηκε. 

Τὴν ἀγνότητα ἔθεσα στὸ τραχύτερο τῆς πέτρας...

Ἄλλο ἐγώ
πάρεξ τὸ θυμάρι στὴν καρφῖδα τοῦ ἥλιου δέν ἐγνώρισα
- καὶ πάρεξ
τὴ σταγόνα τοῦ νεροῦ στ' ἄκοπα γένια μου δέν ἔνιωσα,
- μὰ τραχύ τὸ μάγουλο ἔθεσα στὸ τραχύτερο τῆς πέτρας

Λειψὴ Ζωή...

Λειψὴ Ζωή...

Ἦταν σὰν ὓπνος ποὺ τὸν στοίχειωσαν

ὂνειρα κακά

Θύμησες ποὺ κοχλάζουν

ὑποχθόνια

καὶ κάνουν τὴν ἀνάσα νὰ ξεφυσαίνῃ

σφυριχτά

Θυμήσου! Ἒκραζε ἡ ἐκδίκηση...

καὶ τοῦ παρέσερνε τὸ νοῦ

μιὰ δίψα χαλασμοῦ

Κι ἒνιωθε τὴν ἀνασεμιὰ τῆς νύχτας

μολυσμένη

Κι αὐτὸ τὸ ἀσίγαστο

ποὺ φούσκωνε μέσα του

τὸ ὀνόμασε... ἂδικο

Ἂδικη ζωή

Ἂδικη πατρίδα

Ἂδικος κόσμος…

Μὰ δίκαιος ἀγῶνας

ὁ ἀγῶνας τῆς τιμῆς καὶ τῆς λευτεριᾶς

Καὶ παίρνει τὸ μάτι

αὐτὴν τὴν παλαβὴ λάμψη

Καὶ τὸ χαλκωμένο

ἀπὸ τὸν ἣλιο μέτωπο

ραγίζει ἀπὸ τὶς σκέψεις

καὶ τὰ ὂνειρα

ποὺ ἀγκαλιασμένα μὲ τὸν πόλεμο

ἀπόκαμαν πρὶν τὴν ἐκπλήρωσή τους.

Κι ἀναπολεῖ τὴν νιότη του

Τότε ποὺ ἒπλαθε τὴν τύχη

μὲ τὰ ἲδια του τὰ χέρια

Τότε ποὺ ρώταγε τὸν θάνατο

ἂν φοβᾶται τὴ ζωή

Κι ἦταν ψυχόρμητη

ἡ ἀντίδραση αὐτή

στὴν καταχνιὰ τοῦ κουρνιαχτοῦ

τῆς μάχης

Τότε ποὺ νόμιζε

πὼς εἶχε κάμει συμφωνία

μὲ τὸ θάνατο

Τότε ποὺ ἒτρεμε ἡ γῆς

καὶ ὁ ἀέρας παλλόταν

ἀπ`τὰ ἀτσάλια ποὺ βροντοῦσαν

Καὶ ἡ ματιὰ γοργὴ

ἒκοβε τὸν κίνδυνο.

Ὃσοι δὲν ἀπόμειναν κεραυνωμένοι

κεῖνες τὶς ἐποχές τὶς δύσκολες

κρῦψαν τὴν ἀγριεμένη λάμψη

βαθιὰ στὴν κόρη τοῦ ματιοῦ

κι ἒδωσαν στὸ πρόσωπο

ἀταραξία μαρμάρινη...

''Λειψὴ ἡ ζωὴ παιδάκι μου

στὰ χρόνια τὰ δικά μας

Κεῖνα τὰ χρόνια τοῦ χαμοῦ

τῆς ἂφθαρτης γενιᾶς μας...''

Καὶ σὰν ἀκούμπησα τὸ χέρι του

ποὺ ξαπόσταινε στὰ γόνατά του

ἒνιωσα ὃλο τὸ θρῆνο

ποὺ κατοικοῦσε μέσα του... Χλόη, 12/3/2009

***

Ἡ φωτογραφία εἶναι τοῦ Κῶστα Μπαλᾶφα ἀπὸ τὸ λεύκωμα Ἢπειρος costasbalafas.gr

Οἱ πρῶτες φωτογραφίες τῆς Ἀκροπόλεως, τὸ 1839

   Στὶς 19 Αὐγούστου τοῦ 1839 ἡ γαλλικὴ κυβέρνηση ἀναγνώρισε ἐπίσημα καὶ «πρόσφερε ἐλεύθερα στὸν κόσμο», τὴ φωτογραφικὴ μέθοδο ποὺ εἶχε ἐφεύρει ὁ ζωγράφος Louis Daguerre. Ἦταν τὸ τέλος μιᾶς μακρότατης διαδρομῆς πολλαπλῶν ἐφευρέσεων, ποὺ ὁδήγησαν στὴν ἀνακάλυψη τοῦ συναρπαστικοῦ συστήματος φωτο-γραφῆς. Ἡ ἀναγνώριση τῆς μεθόδου τοῦ Daguerre -ἡ δαγγεροτυπία- ἦταν ἡ λιγότερο εὔχρηστη ἀπὸ ἀνάλογες μεθόδους ποὺ εἶχαν ἐφεύρει, τὴν ἴδια ἐκείνη χρονιά, ὁ Γάλλος Hypolite Bayard καὶ ὁ Ἄγγλος William Fox Talbot.