Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

Ἡ Ἀθανασία τῶν Ἑλλήνων


Bazar of Athens - Τὸ παζάρι τῶν Ἀθηνῶν


     Ἦταν βαρὺ τὸ φορτίο τῶν αἰώνων καὶ δὲν ἀνάσαινε λεύτερα ἡ χώρα, νὰ ξαλαφρώσῃ. Πολύχρωμα λεφούσια σαΐτεψαν τὸ γένος καὶ θρονιάστηκαν σ’αὐτὴν τὴ Φωτεινὴ Χώρα ποὺ οἱ πρόγονοι ὀνόμασαν Ἑλλάδα.

     Καὶ καρπώθηκαν οἱ βάρβαροι τὴ μοίρα τοῦ λαοῦ καὶ τοὺς καρποὺς τοῦ τόπου. Τρύγησαν ἄγουρα κορμιὰ καὶ κλέψανε ἀνάσες…

     Ἦταν βαρὺ τὸ φορτίο τῶν αἰώνων· κάλυψε ἡ ἀχλὴ τὸ παρελθὸν καὶ τὸ σπαθὶ τὴν σκέψη· καὶ τὶς λευκὲς κολῶνες... τὶς κάλυψε ἡ ἀγράμπελη…

Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2013

Ἀθηνᾶ...


Παλλάδα Ἀθηνᾶ, Pallas Athene, 1898, Gustav Klimt, Historisches Museum der Stadt Wien, Vienna


“…τὰ φοβερά της μάτια λάμπουν… ” (Ἰλίάδα 1.200)

   Ἕνας μῦθος λέει πῶς πρῶτος ἔφτασε στὴν Ἀττικὴ ὁ Ποσειδῶν. Αὐτὸς χτύπησε μὲ τὴν τρίαινά του ἕνα βράχο τῆς Ἀκροπόλεως καὶ ἀμέσως ἀνάβλυσε μία πηγὴ μὲ ἁλμυρὸ νερό. Κατόπιν ἡ Ἀθηνᾶ, ποὺ διεκδικοῦσε κι αὐτὴ τὴν κυριαρχία καὶ τὴν προστασία τοῦ τόπου, φύτεψε μία ἐλιά. Τότε οἱ ὑπόλοιποι Ὀλύμπιοι μπῆκαν κριτὲς στὴ διαμάχη τῶν θεῶν καὶ ἀποφάσισαν ὑπὲρ τῆς Ἀθηνᾶς.

   Σύμφωνα μ' ἕναν ἄλλο μῦθο κάποτε φύτρωσε στὴν Ἀκρόπολη μία ἐλιὰ καὶ παραπέρα ἀνάβλυσε μία πηγή. Ὁ Κέκρωψ ποὺ ἦταν ἄρχοντας τῆς περιοχῆς ζήτησε τὴ συμβουλὴ τοῦ μαντείου καὶ πληροφορήθηκε πῶς τὸ δέντρο ἀντιπροσώπευε τὴν Ἀθηνᾶ καὶ ἡ πηγὴ τὸν Ποσειδῶνα. Τότε κάλεσε λαϊκὴ συνέλευση τῶν ἀνδρῶν καὶ τῶν γυναικῶν. Ὅλοι οἱ ἄνδρες ψήφισαν ὑπὲρ τοῦ Ποσειδῶνος καὶ ὅλες οἱ γυναῖκες ὑπὲρ τῆς Ἀθηνᾶς. Ὅμως αὐτὲς ἦταν περισσότερες καὶ ἔτσι ἡ πόλη δόθηκε στὴ θεά.
Ὁ Ποσειδῶν ὀργισμένος πλημμύρισε τὴν περιοχή. Οἱ ἄνδρες, τότε, γιὰ νὰ τιμωρήσουν τὶς γυναῖκες, τοὺς ἀπαγόρευσαν νὰ συμμετέχουν στὶς συνελεύσεις καὶ νὰ ψηφίζουν.

   Ἀλλὰ ἡ πιὸ κοινὴ ἐκδοχὴ τοῦ μύθου εἶναι ἡ ἀκόλουθη. Οἱ θεοὶ εἶπαν στοὺς ἀντίδικους ὅτι θὰ κέρδιζε τὴν πόλη ἐκεῖνος ποῦ θὰ ἔκανε τὸ πιὸ χρήσιμο δῶρο στοὺς κατοίκους. Τότε ὁ Ποσειδῶν χτύπησε τὴν τρίαινά του στὴ γῆ καὶ ξεπετάχτηκε ἕνα κατάλευκο ἄλογο.
Οἱ ἀθάνατοι θαύμασαν τὸ δῶρο αὐτό, γιατὶ ἤξεραν πόσο χρήσιμο ἦταν στὴ γεωργία καὶ στὰ ἄλλα ἐπαγγέλματα. Ἀμέσως ὅμως ἡ σοφὴ Ἀθηνᾶ χτύπησε μὲ τὸ δόρυ της τὴν ἀττικὴ γῆ καὶ φύτρωσε μία φουντωτὴ καὶ αεἰθαλής ἐλιά. Τότε οἱ Ὀλύμπιοι ἀποφάσισαν πῶς ὁ καρπὸς τοῦ εὐλογημένου δέντρου ἦταν πιὸ χρήσιμος γιὰ τοὺς ἀνθρώπους τῆς περιοχῆς καὶ ἔτσι ἒδωσαν τὴ νίκη στὴν Ἀθηνᾶ.

***

   Ὁ Γκοῦσταφ Κλίμτ (Gustav Klimt, 14 Ιουλίου 1862 – 6 Φεβρουαρίου 1918) ἦταν Αὐστριακὸς ζωγράφος ποὺ διαδραμάτισε σημαντικὸ ρόλο στὴν ἀνάπτυξη τῆς Ἂρ Νουβό (Art Nouveau). Εἶχε σημαντικὴ συμβολὴ στὴ διεθνὴ ἀναγνώριση τῆς αὐστριακῆς τέχνης καὶ ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς πρώτους ποὺ κατάφεραν νὰ συνδυάσουν τὴν εἰκονιστικὴ μὲ τὴν ἀφηρημένη ζωγραφική.
Τὸ ὕφος τοῦ Κλὶμτ ὑπῆρξε ἐν γένει ξεχωριστὸ καὶ καινοτόμο, συνδυάζοντας στοιχεῖα τοῦ συμβολισμοῦ καὶ τῆς Ἂρ Νουβό, μὲ παράλληλες ἐπιρροὲς ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνική, μυκηναϊκὴ καὶ αἰγυπτιακὴ ἀγγειογραφία, ἐνῶ συχνὰ θεωρήθηκε προκλητικὸ γιὰ τὴν ἐποχή του καὶ ὑπέστη σκληρὴ κριτικὴ ἢ ἀποδοκιμασία…


Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013

Πῶς νὰ παλέψῃς;



«Νέκρωσε ἡ σκέψη μου στὸ ἂκουσμα·  μ’ ἒπνιξε ὁ πόνος. Κοίταξα τὴν κυρά μου, στήριγμα καὶ λύτρωση τόσα χρόνια καὶ εἶδα τὸ δάκρυ της νὰ κατηφορίζῃ μέσα στὴν χαρακιὰ του χρόνου.
Πῶς νὰ παλέψῃς αὐτὸν τὸν ἐχθρὸ ποὺ ἡ μοίρα ἒφερε τώρα, στὸ λιόγερμα τῆς ζωῆς·; Πῶς νὰ παλέψης αὐτὸν τὸν ἐχθρὸ ποὺ ὃπλα του εἶναι τὰ λόγια τὰ ψεύτικα, θεός του τὸ χρῆμα καὶ ἀνάγκη του, ἡ ἐξουσία!
Μᾶς πήρανε τὴ χώρα·  τοὺς ἀγῶνες τοὺς δικούς μας·  τῶν προγόνων μας! Μᾶς πήρανε τὴ χώρα·  οἱ ἀπαίδευτοι, οἱ ἀνάλγητοι, οἱ ἀγνώμονες! Καὶ αὐτὰ τὰ χέρια τὰ ροζιασμένα, τὰ σκληρὰ δουλεμένα, τὸ κράτησαν τὸ ντουφέκι καὶ τὸ δόξασαν στ’ ἀλβανικὰ βουνὰ καὶ στὰ δασωμένα πλάγια τῆς πατρίδος. Μὰ εἶχε πρόσωπο τότες ὁ ἐχθρός, τὸν ἒβλεπες, καὶ αὐτὸν καὶ τὰ ὃπλα του·  ἒβλεπες τὸ αἷμα του νὰ χύνεται στὴ γῆ καὶ θέριευες καὶ φούσκωνες καὶ λυσσομάναγες μὲ τὴ Λευτεριὰ στὴν σκέψη…
Καὶ τώρα τί;  Τί ὃπλο ν’ ἀντιτάξῃς; Τὶ ὃπλο νὰ σφίξῃς στὴ χούφτα καὶ σὲ ποιά σφαῖρα νὰ βάλῃς καβάλα τὶς ἐλπίδες σου;  Ἂχ αὐτὴ ἡ δίψα χαλασμοῦ μὲ πνίγει τώρα, σὰν καὶ τότε…»

Κι αὐτό τὸ ἀσίγαστο 
ποὺ φούσκωνε μέσα του 
τὸ ὀνόμασε... ἂδικο
Ἂδικη ζωὴ
Ἂδικη πατρίδα
Ἂδικος κόσμος
Μὰ δίκαιος ἀγῶνας 
ὁ ἀγῶνας τῆς τιμῆς
καὶ τῆς λευτεριᾶς
Καὶ παίρνει τὸ μάτι 
αὐτὴν τὴν παλαβὴ λάμψη,  
καὶ τὸ χαλκωμένο 
ἀπὸ τὸν ἣλιο μέτωπο 
ραγίζει ἀπὸ τὶς σκέψεις 
καὶ τὰ ὃνειρα,  
ποὺ ἀγκαλιασμένα μὲ τὸν πόλεμο, 
ἀπόκαμαν πρὶν τὴν ἐκπλήρωσή τους.
Κι ἀναπολεῖ τὴν νιότη του·  
τότε ποὺ ἒπλαθε τὴν τύχη 
μὲ τὰ ἲδια του τὰ χέρια· 
τότε ποὺ ρώταγε τὸν θάνατο 
ἂν φοβᾶται τὴ ζωή. 
Κι ἦταν ψυχόρμητη 
ἡ ἀντίδραση αὐτή, 
στὴν καταχνιὰ 
τοῦ κουρνιαχτοῦ τῆς μάχης,  
τότε ποὺ νόμιζε 
πῶς εἶχε κάνει συμφωνία 
μὲ τὸ θάνατο, 
τότε ποὺ ἒτρεμε ἡ γῆς 
καὶ ὁ ἀέρας παλλόταν 
ἀπ` τὰ ἀτσάλια ποὺ βροντοῦσαν· 
καὶ ἡ ματιὰ γοργή, 
ἒκοβε τὸν κίνδυνο.

Ὃσοι δὲν ἀπόμειναν κεραυνωμένοι 
κεῖνες τὶς ἐποχές τὶς δύσκολες 
κρύψαν τὴν ἀγριεμένη λάμψη 
βαθιὰ στὴν κόρη τοῦ ματιοῦ 
κι ἒδωσαν στὸ πρόσωπο 
ἀταραξία μαρμάρινη...
 
''Λειψὴ ἡ ζωὴ παιδάκι μου
στὰ χρόνια τὰ δικά μας
Κεῖνα τὰ χρόνια τοῦ χαμοῦ
τῆς ἂφθαρτης γενιᾶς μας...''


Καὶ σὰν ἀκούμπησα τὸ χέρι του 
ποὺ ξαπόσταινε στὰ γόνατά του 
ἒνιωσα ὃλο τὸ θρῆνο 
ποὺ κατοικοῦσε μέσα του...
Ἂχ Ἑλλάδα μου…!   

Ἡ φωτογραφία τοῦ Φώτη Καζαζῆ ( φωτογραφικὲς ἀφηγήσεις ) εἶναι ἀπὸ zafora.blogspot.com

Τρίτη 1 Ιανουαρίου 2013

Ἡ Λύτρωση εἶναι ὁ Ἀγῶνας!



Ὂλυμπος. Dodwell, Edward, 1821


   Εἶναι αὐτὸ τὸ Ὂνειρο καὶ ἡ Ἐλπίδα καὶ αὐτή ἡ Ἀνάγκη, ποὺ σφίγγει τὴν καρδιὰ, καὶ σοῦ δίνει τὴν ἡμέρα τὸ φῶς καὶ τὴ δύναμη νὰ πορευτῇς ἀλλὰ, σ΄ ἀγρυπνᾶ τὴν νύχτα.

Ἡ Λύτρωση ποὺ περιμένεις δὲν πρόκειται νὰ ΄ρθῇ. Σφάλμα ἡ ἀναμονὴ καὶ ἡ ἀπραξία· ἡ προσευχὴ ἀρκεῖ, σοῦ εἶπαν· μὰ πῶς, πόσο ν΄ ἀντέξῃς. Πόσο;

Οἱ πρόγονοι δίδαξαν· μὲ αἷμα καὶ σπαθὶ, καὶ μὲ ἀγῶνες, κερδίζεται ἡ Ἐλευθερία.
Μὲ τὸ κορμὶ νὰ λαχταρᾶ ν΄ἀντιταχθῇ στὸν δυνάστη, κερδίζεται ἡ Ἐλευθερία.
Καὶ ἡ λαχτάρα αὐτὴ εἶναι ποὺ ὁπλίζει τὸ χέρι.

Γιατὶ δὲν κλείνουμε τὰ μάτια μας στὸν πόνο του Ἀδερφοῦ!
Γιατὶ στὸν πόνο του μέσα, ζεῖ καὶ ὁ πόνος ὁ δικός μας…

Ἂϊντε Ἀδέρφια, καὶ ἔχουμε δρόμο ἀκόμα!





Ἀγῶνας

Φύλαξε τὰ δάκρια τῆς ψυχῆς σου
 
καὶ μίσησε αὐτοὺς
 
ποὺ σὲ καταράστηκαν
 
σ`αὐτόν τὸν ἀδίστακτο ἀγῶνα.
 
Μὴν ἀφήσεις τὶς ἀνάγκες
 
νὰ ἐκφυλίσουν τὶς ἀξίες σου
 
καὶ ἀγάπησε τὶς ἀδυναμίες σου
 
γιατὶ μόνο ἔτσι μπορεῖς νὰ νικήσῃς.
Δὲν εἶναι ὁ δικός μας κόσμος
 
αὐτός ὁ σκληρὸς κριτὴς
 
τῶν ἀκαλίγωτων ψυχῶν.
 
Δὲν εἶναι ὁ δικός μας κόσμος
 
αὐτὸ τὸ κραυγαλαῖο ἀμάλγαμα
 
συναισθηματικοῦ ξεπεσμοῦ.
Ἐμεῖς ἀνήκουμε
 
στὸ γλυκοθρόισμα τῶν φύλλων
 
καὶ στὸ μουρμούρισμα τῆς θάλασσας
 
ποὺ μᾶς ἐξαγνίζει.

 
Ἐμεῖς ἀνήκουμε
 
στοὺς ἀνόθευτους θεοὺς
 
καὶ στὰ χνάρια ποὺ ἄφησαν
 
σὲ μία γῆ, ποὺ χρόνια πολλὰ
 
παλεύει ν`ἀποτινάξῃ τοὺς ἀπαίδευτους…


Χλόη






Ἐφημερὶς "Μακεδονία", Ἐν Θεσσαλονίκῃ. Τετάρτη τῇ 3 Αὐγούστου 1911