Στράτης Μυριβήλης (1892-1969)

Στράτης Μυριβήλης, 30 Ἰουνίου 1892 - 19 Ἰουλίου 1969

   Ὁ Στράτης Μυριβήλης, ψευδώνυμο τοῦ Εὐστράτιου Σταματόπουλου, ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς κυριότερους ἐκπροσώπους τῆς γενιᾶς τοῦ '30, ἀντιμιλιταριστὴς πατριώτης καὶ λυρικὸς πεζογράφος. Ἦταν ἕνας «ἀδιάλλακτος τῆς λογοτεχνίας» σὲ συνεχῆ ἀναζήτηση τῆς ἑλληνικότητας. 

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ, του Α. Καρκαβίτσα (απόσπασμα)

   Σηκώθηκαν μονόγνωμοι και πήγαν κοντά στον καθηγητή να ιδούνε στο χερόγραφο. Ο Αριστόδημος δεν κινήθηκε από τη θέση του. Είχε μιαν ευαισθησία παράξενη. Όταν άκουε τους σοφούς να θαυμάζουνε τα βιβλία των προγόνων του, γινότανε σαν ζύμη. Κάθε λόγος τους, λες και ήτανε μορφίνη, του σκότιζε το λογικό, του σκλάβωνε τη θέληση. Ήθελε κ' εκείνος να παρακαλέση, ήταν ανυπόμονος ν' ακούση το νέο θησαυρό που ανακάλυψε ο καθηγητής. Μα δεν είχε δύναμη να βγάλη άχνα. Μόνον η κιτρινάδα που έβαφε το πρόσωπό του και το χάλπωμα των ματιών του φανέρωναν τη μεγάλη του συγκίνηση.

Πιστεύω...

Μέσα στὴ βαθιὰ Σιγή, ὄρθιος, ἄφοβος, πονῶντας καὶ παίζοντας, ἀνεβαίνοντας ἀκατάπαυτα ἀπὸ κορυφὴ σὲ κορυφή, ξέροντας πὼς τὸ ὕψος δὲν ἔχει τελειωμό, τραγουδᾶ, κρεμάμενος στὴν ἄβυσσο, τὸ μαγικό τοῦτο περήφανο ξόρκι: ...

Σκοπὸς τῆς ζωῆς εἶναι ὁ θάνατος...

Ἐρχόμαστε ἀπὸ μία σκοτεινὴ ἂβυσσο·

καταλήγουμε σὲ μία σκοτεινὴ ἂβυσσο· 

τὸ μεταξὺ φωτεινὸ διάστημα τὸ λέμε Ζωή.

Εὐτὺς ὡς γεννηθοῦμε, ἀρχίζει κι ἡ ἐπιστροφή· 

Ὅταν ὁ Ἄντερσεν... ἔκλαψε στὴν Ἀθήνα...

«Από τα γαλάζια, φωτεινά νερά, Με χαιρετάς, Ελλάδα, 

Τα μάτια μου βλέπουν του Μοριά Τα ολοχιόνιστα βουνά...» 

Χ.Κ. Αντερσεν

   Ποίημα απλοϊκό αλλά ενθουσιώδες. Εξάλλου, ο Δανός συγγραφέας ήταν λάτρης της μυθολογίας και του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, καθώς είχε λάβει κλασική παιδεία. Οταν περιέπλεε τις ακτές της Πελοποννήσου, φώναζε ταραγμένος: 

«Εκεί! Εκεί κυλάει ο Ευρώτας, εκεί κείτεται η αρχαία Σπάρτη, εκεί βρίσκεται ο τάφος του Αγαμέμνονα!».

   Στην Αθήνα, την «πόλη της Μινέρβας» όπως την αποκαλούσε, έμεινε ένα μήνα και καθημερινώς επισκεπτόταν την Ακρόπολη, εκτός των επισκέψεών στα άλλα μνημεία, ενώ διόλου δεν τον εμπόδισε ο σκληρός Μάρτιος εκείνης της χρονιάς. Μάλιστα, στα ημερολόγιά του περιγράφει με σαφήνεια την εορτή της 25ης Μαρτίου. Ετσι μαθαίνουμε ότι ολόκληρη η Αθήνα ήταν φωταγωγημένη και οι προσόψεις των σπιτιών διακοσμημένες με σύμβολα, ο κόσμος περπατούσε ασταμάτητα ενθουσιασμένος, γελαστός σαν μεθυσμένος, τόσο ώστε παρατηρώντας τους ο Χ. Κ. Αντερσεν έκλαψε. Σαν παιδί δάκρυσε και το Πάσχα. 

«Ετούτη η γιορτή πηγάζει από τη μνήμη και την καρδιά των Ελλήνων» έγραψε. Πληροφορίες αντλούμε ακόμη από το «Οδοιπορικό στην Ελλάδα» (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1999) και από «Το παραμύθι της ζωής μου» και το «Βιβλίο της ζωής μου» επίσης.