Εἰρήνη εἶναι ὅταν...

Εἰρήνη, λοιπόν,

εἶναι ὅ,τι συνέλαβα μὲς ἀπ᾿ τὴν ἔκφραση

καὶ μὲς ἀπ᾿ τὴν κίνηση τῆς ζωῆς. Καὶ Εἰρήνη

εἶναι κάτι βαθύτερο ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ ἐννοοῦμε

ὅταν δὲν γίνεται κάποτε πόλεμος.

Εἰρήνη εἶναι ὅταν τ᾿ ἀνθρώπου ἡ ψυχὴ

γίνεται ἔξω στὸ σύμπαν ἥλιος. Κι ὁ ἥλιος

ψυχὴ μὲς στὸν ἄνθρωπο.

Τοπίο σκληρὸ σὰν τὴ σιωπή...

«Αὐτὰ τὰ δέντρα δὲ βολεύονται μὲ λιγότερο οὐρανό, 

αὐτὲς οἱ πέτρες δὲ βολεύονται κάτου ἀπ᾿ τὰ ξένα βήματα, 

αὐτὰ τὰ πρόσωπα δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸν ἥλιο, 

αὐτὲς οἱ καρδιὲς δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸ δίκιο.

Ἐτοῦτο τὸ τοπίο εἶναι σκληρὸ σὰν τὴ σιωπή, 

σφίγγει στὸν κόρφο του τὰ πυρωμένα του λιθάρια, 

σφίγγει στὸ φῶς τὶς ὀρφανὲς ἐλιές του καὶ τ᾿ ἀμπέλια του, 

σφίγγει τὰ δόντια. Δὲν ὑπάρχει νερό. Μονάχα φῶς. 

Ὁ δρόμος χάνεται στὸ φῶς κι ὁ ἴσκιος τῆς μάντρας εἶναι σίδερο. 

Μαρμάρωσαν τὰ δέντρα, τὰ ποτάμια κ᾿ οἱ φωνὲς μὲς στὸν ἀσβέστη τοῦ ἥλιου. 

Ἡ ρίζα σκοντάφτει στὸ μάρμαρο. Τὰ σκονισμένα σκοίνα. 

Τὸ μουλάρι κι ὁ βράχος. Λαχανιάζουν. Δὲν ὑπάρχει νερό. 

Ὅλοι διψᾶνε. Χρόνια τώρα. Ὅλοι μασᾶνε μία μπουκιὰ οὐρανὸ πάνου ἀπ᾿ τὴν πίκρα τους.

Τὰ μάτια τους εἶναι κόκκινα ἀπ᾿ τὴν ἀγρύπνια, 

μία βαθειὰ χαρακιὰ σφηνωμένη ἀνάμεσα στὰ φρύδια τους 

σὰν ἕνα κυπαρίσσι ἀνάμεσα σὲ δυὸ βουνὰ τὸ λιόγερμα...»

Στίχοι ἀπὸ Ρωμιοσύνη, Ἐπιτάφιος, τοῦ Γιάννη Ρίτσου.

Φωτογραφία τοῦ Τάκη Τλοῦπα (1920-2003). Ὄργωμα μὲ βόδια. Πύλη Τρικάλων, 1951.

Τῦμβος Μαραθωνομάχων

   Ἰδιαιτέρων τιμῶν ἔτυχαν οἱ πολεμιστὲς ποὺ δὲν ἐπέζησαν τῆς Μάχης τοῦ Μαραθῶνος τὸ 490 π.Χ., ἀφοὺ προκειμένου νὰ ἐξυμνηθῇ ἡ ἀνδρεία ποὺ ἐπέδειξαν, τὰ ὀστά τους δὲν μεταφέρθηκαν στὸ Δημόσιο Σῆμα ἀλλὰ κάηκαν καὶ ἐνταφιάστηκαν σὲ τῦμβο ποὺ δημιουργήθηκε in situ. 

   Ἡ ἀνασκαφικὴ ἔρευνα ἐπιβεβαίωσε τὶς πληροφορίες τοῦ Ἡροδότου (6.117) γιὰ τὴν ταφή 192 νεκρῶν, οἱ ὁποῖοι βρέθηκαν μέσα σὲ στρῶμα στάχτης μαζὶ μὲ ὁστὰ θυσιασμένων ζώων, ἀλλὰ καὶ πλῆθος ἀγγείων ποὺ εἶχαν μεταφέρει πιθανότατα οἱ οἰκεῖοι τῶν θυμάτων, ἀγγεῖα ποὺ χρονολογοῦνται στὶς ἀρχὲς τοῦ 5ου αἰ..

Θράκη - Γῆ τοῦ Ὀρφέως!

Μὲ τὴν ὄψη, μὲ τ΄ ἀνάστημα

μὲ τὸ νοῦ μὲ τὸ βιολί

νὰ ἡ Θρακιώτισσα τῶν ὅλων

ζωντανεύτρα μουσική!

Καὶ μ΄ ἐσένα, Ὀρφέα, σὰν πνέματα

κι ἐμεῖς καὶ ὅλα καὶ οἱ Θεοί

κι ἦταν ἡ λατρεία μυστήριο

καὶ ἡ θρησκεία μουσική. 

Κ. Παλαμᾶς,

Ὁ Δωδεκάλογος τοῦ Γύφτου, Λόγος ΙΒ’ -Ὁ κόσμος

***

Θράκη καὶ μουσικὴ συμβαδίζουν στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων: 

«Ἀπό δέ τοῦ μέλους τοῦ ῥυθμοῦ καί τῶν ὀργάνων καί ἡ μουσικὴ

πᾶσα Θρᾳκία καί Ἀσιᾶτις νενόμισται...»

(Στράβων, «γεωγραφικά» 10, 3, 17, 1)

    Ἡ ἴδια ἡ μυθολογία, μῆτρα ποὺ γεννᾶ τὴν ἐρμηνεία ὅλων τῶν φαινομένων, τοποθετεῖ τὸν πρῶτο τῶν μουσικῶν στὴ Θράκη. Μύστης καὶ σαγηνευτής, μὲ ὅπλο τὴ λύρα του, ὁ Ὀρφέας γλύκανε τὰ ὄντα, ἐμψύχωνε τοὺς ἥρωες, ὅπως καὶ τοὺς Ἀργοναῦτες στὴν ἐκστρατεία τους καὶ θεωρεῖται ὁ ἰδρυτὴς τῶν Ὀρφικῶν.

    Στὴν εἰκόνα βλέπουμε τὸν Ὀρφέα· λεπτομέρεια ἀπὸ ἐρυθρόμορφο κρατῆρα, 450 – 440 π.Χ. Ἀρχαιολογικὴ Συλλογὴ Κρατικῶν Μουσείων Βερολίνου.

Ἡ διαδρομὴ τῶν Ἑλληνικῶν Μύθων: Αἴας

Ἡ διαδρομὴ τῶν Ἑλληνικῶν Μύθων στὴ Δυτικὴ Μεσόγειο.

   Ἀπὸ τὸν 7ο αἰ. π.Χ. οἱ Ἕλληνες ἐγκαταστάθηκαν στὴ Νότιο Ἰταλία καὶ τὴ Σικελία. Μαζί τους ἔφεραν τοὺς μύθους τῶν θεῶν καὶ τῶν ἡρώων τους.

Ὀρφεύς, ἄριστος ὀρχηστής...

Ὀρφεύς, 1891, Franz Stuck. Oil on gold-ground panel. Museum Villa Stuck

[15] Ἐῶ λέγειν, ὅτι τελετὴν οὐδεμίαν ἀρχαίαν ἔστιν εὑρεῖν ἄνευ ὀρχήσεως, Ὀρφέως δηλαδὴ καὶ Μουσαίου καὶ τῶν τότε ἀρίστων ὀρχηστῶν καταστησαμένων αὐτάς, ὥς τι κάλλιστον καὶ τοῦτο νομοθετησάντων, σὺν ῥυθμῷ καὶ ὀρχήσει μυεῖσθαι. ὅτι δ᾽ οὕτως ἔχει, τὰ μὲν ὄργια σιωπᾶν ἄξιον τῶν ἀμυήτων ἕνεκα, ἐκεῖνο δὲ πάντες ἀκούουσιν, ὅτι τοὺς ἐξαγορεύοντας τὰ μυστήρια ἐξορχεῖσθαι λέγουσιν οἱ πολλοί. (Λουκιανοῦ, ΠΕΡΙ ΟΡΧΗΣΕΩΣ)

«Μαχομένων δὲ ἐν τῷ Μαραθῶνι χρόνος ἐγίνετο πολλός»

«Μαχομένων δὲ ἐν τῷ Μαραθῶνι χρόνος ἐγίνετο πολλός»

«Kυνέγειρος ὁ Εὐφορίωνος ἐνθαῦτα ἐπιλαμβανόμενος τῶν ἀφλάστων νεός, τὴν χεῖρα ἀποκοπεὶς πελέκεϊ πίπτει»

Χαρισιάδης: Ναὸς Ἐπικουρίου Ἀπόλλωνος

Δημήτρης Χαρισιάδης (Καβάλα, 15 Αὐγούστου 1911 - Ἀθήνα, 2 Ἀπριλίου 1993)

Μία ὁλόκληρη Ἑλλάδα μέσα στὶς φωτογραφίες του…

   Ἀφετηρία τῆς φωτογραφικῆς του πορεῖας ἀποτέλεσε τὸ ἀλβανικὸ μέτωπο (1940), ὅταν ὁ Χαρισιάδης ὡς ἔφεδρος ἀξιωματικὸς καὶ ἐπίσημος φωτογράφος τοῦ στρατοῦ, ἀπαθανάτισε τὴ ζωὴ τῶν στρατιωτῶν καὶ τὴν ἐπέλαση τῆς ἑλληνικῆς στρατιᾶς στὴ Βόρεια Ἤπειρο. Μετακληθεῖς λόγῳ τῆς γλωσσομάθειάς του, στὴν Ἀθήνα, κατέγραψε τὶς δύσκολες συνθῆκες διαβίωσης κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Κατοχῆς. Ὡς ἀνταποκριτὴς τοῦ εὐρωπαϊκοῦ τύπου, φωτογράφησε τὰ «Δεκεμβριανὰ» καὶ τὸν Ἐμφύλιο. Μετὰ τὴν Ἀπελευθέρωση, τεκμηρίωσε φωτογραφικὰ τὴν ἄφιξη καὶ τὴ διανομὴ τῆς ἀμερικανικῆς βοήθειας πρὸς τὴ χώρα. Ἀργότερα, μὲ ἐντολὴ τοῦ Ὑπουργείου Ἀνασυγκρότησης κατέγραψε τὴν οἰκονομικὴ ἀνάκαμψη τῆς χώρας καὶ τὰ μεγάλα ἔργα.

Ἀλφειός καὶ Ἀρέθουσα...

Ἀπ’ τὰ ποταμίσια χείλη τοῦ Ἀλφειοῦ

ἀπ’ τὸν ἀσπρογάλανο κόρφο τῆς Ἀρέθουσας

κι’ ἀπ’ τοῦ Δία τὸ πέτρινο μάτι,

μέσ’ ἀπ ’τὰ πληγωμένα μάρμαρα

ποὺ φέγγει τοῦ Ἴωνα καὶ τοῦ Δωριέα ἡ ψυχή,

κι’ ἀπ ’τὰ κιονόκρανα

ποὺ δένει ὁ ἥλιος τὰ κουρασμένα του ἄλογα,

ἀπ’ τὰ πλεγμένα δάχτυλα τοῦ πεύκου καὶ τῆς δάφνης

ἐδῶ,

σὲ τούτη τὴν παρθενικὴ μῆτρα τῆς Ὀλυμπίας

ποὺ δὲν ἄλλαξε δὲ μολεύτηκε δὲ θὰ πεθάνῃ ποτέ,

ἐδῶ θὰ ξαναγεννηθῇ τὸ φῶς.

[Φῶς τῆς Ὀλυμπίας (τμῆμα), Τάκης Δόξας* (1913 – 1976)].

Nαὸς τοῦ Διὸς στοὺς ἀρχαίους Αἰζανούς.

     Ὁ Henri Paul, ὑιὸς τοῦ γνωστοῦ σὲ ὅλους μας φωτογράφου - περιηγητή Fred Boissonnas, συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν οἰκογενειακὸ φίλο καὶ συγγραφέα τοῦ λευκώματος La campagne de Macedoine, συνταγματάρχη Fernand Feyler, τὸν Μάϊο τοῦ 1921 ἐπιβιβάζεται στὸ Μπάρι μὲ κατεύθυνση τὸν Πειραιᾶ καὶ ἀπώτερη κατάληξη τὸ Μικρασιατικὸ Μέτωπο.